ایران من |
ازجمله موارداسرافی که در روایات دینی بآن اشاره شده میتوان مواردذیل رابرشمرد: - خوردن هرچه دلت می خواهد . - ضرر وصدمه واردکردن به بدن . - آب زیادمصرف کردن به هنگام وضو. - ریختن خون وحلالهاراحرام شمردن. - بیش ازشأن وموقعیت اجتماعی مصرف کردن(درپوشیدن وخوردن وخریدن). - به کارخیربیرغبتی نشان دادن وبه کارهای باطل نازیدن. از مصادیق اسراف که از گرفتاریهای اجتماعی و آسیبها و آفتهای خانوادگی جامعه ما به شمار میرود و نوعی غربزدگی و چشم و همچشمی هم چاشنی آن شده است، موضوع و پدیده «تجملگرایی» و «تشریفات» و رو آوردن به زندگیهای پرزرق و برق و پرهزینه و خرجهای اضافی است. به گونهای که آن اندازه گرفتار شدهایم که: جمال زندگی را با تجملگرایی سودا کردهایم و شرافت را قربانی تشریفات نمودهایم و بالاخره آنچه باید وسیله زندگی باشد را هدف زندگی قرار داده و درباره آن به مسابقه پرداختهایم. این اسرافها و ریخت و پاشهای جدید و مدرنی است که بسیاری از خانوادهها را فرا گرفته و سوگمندانه در رسانهها به نمایش گذاشته میشود و فرهنگ رفاهزدگی و تجملگرایی را عملاً رواج میدهد. رهبر معظم انقلاب سال 1388را سالی بسیار مهم خواندند و با اشاره به دعای "حول حالنا الی احسن الحال" تاکید کردند: ما دچار اسراف هستیم و اجمالا عرض می کنم بسیاری از منابع کشور ، دچار اسرافگری های ماست و به هدر می رود و این امر منتهی به افزایش شکاف بین فقرا و اغنیا می شود و لذا باید الگوی مصرف را اصلاح کنیم... من از عموم ومردم و مسوولین درخواست می کنم به سمت اصلاح الگوی مصرف بروند و من امسال را سال حرکت مردم و مسوولین به سوی اصلاح الگوی مصرف می دانم. نهایت این که بیایید به بهانه سال اصلاح الگوی مصرف ،غذا را درست مصرف کنیم، نه صرفه جویی کنیم و نه کمتر مصرف کنیم فقط و فقط درست مصرف کنیم و هنگام دور ریختن هر لقمه از غذایمان به فکر گرسنگانی که این غذا می توانست آنها را از مرگ نجات دهد، باشیم. فیلم فردیناند دیمادورا که برنده جایزه فستیوال فیلم سبز می باشد (آدرس http://www.cultureunplugged.com/play/1081/Chicken-a-la-Carte ) گوشه ای از فقر و گرسنگی آن سوی مرزها ر ابه تصویر می کشد. لازم به ذکر است که برای دیدن واقعیت ها نیازی به فیلم و کلیپ و سفر به دوردست ها نمی باشد و فقط با کمی توجه در همسایگی خودمان در هر شهر و محله ای می توانیم مشابه وضعیت فیلم را به نظاره بنشینیم. فقط یادمان نرود: دیدن فیلم ،تاسف خوردن ،نگران شدن و ...اصلا اهمیتی ندارد.آنچه مهم است زنده ماندن انسان گرسنه و نجات ایشان از فقر خانمان برانداز است و اینکه بدانیم همه ما هر کدام به نوعی درایجاداین وضعیت سهم داریم و باید در ترمیم آن به هر شکل ممکن بکوشیم و بهترین زمان برای جبران، سر سفره های احسان ، مجالس عروسی و عزا، میهمانی ها و صرف غذا در رستوران ها و سلف سرویس هاست. و و مهم است که بدانیم درست مصرف کردن همه چیز در همه وقت و همه جا از جمله مهارت هایی است که در زندگی فرد واجتماع موثر و کارآمد است.
[ چهارشنبه 88/1/26 ] [ 10:12 صبح ] [ رستما ]
[ نظرات () ]
مصادیق اسراف معمولاًهرکسی واژه«اسراف»رامیشنود،موضوع ولخرجی،زیادهروی وتجاوزازحدوشأن اجتماعی به ذهن او میرسد،لیکن درلابهلای کلمات نورانی پیشوایان معصوم اشارات لطیفی به مصادیقو موارد اسراف شده است که اشاره به آن دراین بخش ازنوشتار،خالی ازفایده نیست ومیتواندهشداری اجتماعی برای کسانی باشد که از این گونه اسرافها غافلند یا اینگونه امور را در ردیف معانی و مصادیق اسراف به شمار نمیآورند. هشدارهای اجتماعی اسراف و تبذیر از منظر اسلام بیانگر این موارد است که : 1- میانهروی و اقتصاد و اعتدال یک فضیلت انسانی و رفتار سالم اجتماعی است. 2- اسراف و تبذیر خارج شدن از حد و مرز فضیلت است و به عنوان رذیلت شناخته میشود. 3- اهمیت پرهیز از اسراف به اندازهای است که امام معصوم(ع) با به کارگیری واژه «ایاک» و نیز کلمه «الا» هشدار میدهد و مردم را به آگاهی و بیداری فرا میخواند. امیرمؤمنان علی(ع) به یکی از کارگزارانش نوشت: « فَدَعِ الْاِسْرَافَ مُقْتَصِدا وَ اذْکُرْ فِی الْیَوْمِ غَدا وَ اَمْسِکْ مِنَ الْمَالِ بِقَدْرِ ضَرُورَتِکَ وَ قَدِّمِ الْفَضْلَ لِیَوْمِ حَاجَتِکَ اَ تَرْجُو اَنْ یُعْطِیَکَ اللَّهُ اَجْرَ الْمُتَوَاضِعِینَ وَ اَنْتَ عِنْدَهُ مِنَ الْمُتَکَبِّرِینَ وَ تَطْمَعُ وَ اَنْتَ مُتَمَرِّغٌ فِی النَّعِیمِ تَمْنَعُهُ الضَّعِیفَ وَ الْاَرْمَلَةَ اَنْ یُوجِبَ لَکَ ثَوَابَ الْمُتَصَدِّقِینَ وَ اِنَّمَا الْمَرْءُ مَجْزِیٌّ بِمَا اَسْلَفَ وَ قَادِمٌ عَلَی مَا قَدَّمَ وَ السَّلَامُ»: «اسراف را کنار بگذار و میانهروی را پیشه کن. از امروز به فکر فردا باش و از اموال دنیا به مقدار ضرورت برای خویش نگاهدار و زیادی را برای روز نیازت از پیش بفرست. آیا امید داری خداوند ثواب متواضعان را به تو بدهد در حالی که در پیشگاهش از متکبران باشی!؟ و آیا طمع داری که ثواب انفاقکنندگان را به تو عنایت کند در صورتی که در زندگی پرنعمت و ناز قرار داری و مستمندان و بیوهزنان را از آن منع میکنی؟ بدان انسان به آنچه از پیش فرستاده پاداش داده میشود و به آنچه قبلاً برای خود ذخیره کرده وارد میگردد.» امام صادق(ع) از دور ریختن آب باقی مانده در ته ظرف نیز نهی کرده و آن را از مصادیق اسراف برشمرده و میفرماید:«اَدْنَی الْاِسْرَافِ هِرَاقَةُ فَضْلِ الْاِنَاءِ وَ ابْتِذَالُ ثَوْبِ الصَّوْنِ؛ کمترین اندازه اسراف دور ریختن ته مانده ظرف (آب یا غذا) و تبدیل لباس بیرون به لباس خانه و دم دستی است». در نگاه امام صادق(ع) آنکه از ظرف آب یا غذا زاید مقداری مینوشد و میخورد و باقیمانده آن را دور میریزد مسرف است. زیرا با آن باقی مانده آب یا غذا میتوان تشنهای را سیراب و گرسنهای را سیر کرد یا دست کم درخت و گیاه و گلی را شاداب کرد و حیوانی را از گرسنگی و تشنگی نجات داد. نگاه ژرف امام(ع)دررابطه باپوشیدن لباس نیزقابل تأمل و دقت است کسی که بین لباس کار و لباس میهمانی فرقی نمیگذارد وهر کدام دم دست بودبرای کاریامثلاًنماز ومجالس میپوشد این هم بگونهای گرفتار رذیلت اسراف شده است. ازامام کاظم(ع)سؤال شدکه آیاداشتن ده پیراهن اسراف است؟فرمود:«خیر،بلکه داشتن پیراهن زیادباعث میشودکه پیراهنهایش بیشترعمرکند.اسراف آن است که لباس بیرونت رادرجای کثیف بپوشی». بنابراین بسیاری ازچیزهایی که بنظرمااسراف بشمارنمیروددرنگاه پیشوایان دینی ازمصادیق اسراف به حساب آمده است.
[ چهارشنبه 88/1/26 ] [ 10:11 صبح ] [ رستما ]
[ نظرات () ]
لغتشناسان در تعریف و ترسیم اسراف گفتهاند:« خارج شدن انسان از حد و مرز در هر کاری که انجام میدهد را اسراف گویند گر چه این معنی در انفاق مشهورتر است و اسراف هم گاهی در اندازه و مقدار (یک چیز است) و گاهی در کیفیت و چگونگی آن». واژه«اسراف»و«تبذیر»دربرابر واژه«اقتصاد»و«اعتدال»قراردارندوبااندک تفاوتی یک مفهوم وپیام را میرسانند. با در نظر گرفتن ریشه این دو لغت (اسراف و تبذیر) چنین به نظر میرسد که وقتی این دو در مقابل هم قرار میگیرند اسراف به معنی خارج شدن از حد اعتدال، بی آن که چیزی را ظاهرا ضایع کرده باشد، مثل اینکه، ما لباس گرانقیمتی بپوشیم که بهایش صد برابر لباس مورد نیاز ما باشد یا غذای خود را آنچنان گرانقیمت تهیه کنیم که با قیمت آن بتوان عده زیادی را آبرومندانه تغذیه کرد. در این جا از حد گذراندهایم ولی ظاهرا چیزی نابود نشده است اما: « تبذیر»و ریخت وپاش،آن است که چنان مصرف کنیم که به اتلاف وتضییع بینجامدمثل اینکه برای دونفرمیهمان غذای ده نفررا تهیه کنیم آن گونه که بعضی از جاهلان چنین میکنند و به آن افتخار مینمایند و باقی مانده را در زبالهدان میریزند و اتلاف میکنند». البته گاهی هم میشود که درکاربردها،این دو واژه دریک معنی به کار میرود و به اصطلاح عطف تفسیری میشوند، امام علی(ع)در نهج البلاغه میفرماید:«آگاه باشید مال را در غیر مورد استحقاق صرف کردن تبذیر و اسراف است. ممکن است این عمل انسان را دردنیا بلند مرتبه کنداما مسلما در آخرت پست وحقیر خواهد کرد. در نظر توده مردم ممکن است سبب اکرام گردد اما در پیشگاه خدا موجب سقوط مقام انسان خواهد شد». باز در قرآن مجید میخوانیم: «اِنَّ فِرْعَوْنَ لَعالٍ فِی الْاَرْضِ وَ اِنَّهُ لَمِنَ الْمُسْرِفِین؛فرعون، برتریجویی در زمین داشت و از اسرافکاران بود». اسرافکاری را روش فرعون میشمارد و اسراف را یک برنامه فرعونی قلمداد میکند. و در جای دیگر اسراف کاران و مبذّران را برادران شیطان مینامد: «وَ آتِ ذَا الْقُرْبی حَقَّهُ وَ الْمِسْکینَ وَ ابْنَ السَّبیلِ وَ لا تُبَذِّرْ تَبْذیرا؛ اِنَّ الْمُبَذِّرینَ کانُوا اِخْوانَ الشَّیاطینِ وَ کانَ الشَّیْطانُ لِرَبِّهِ کَفُورا؛ و حق نزدیکان را بپرداز (و همچنین حق) مستمند وامانده در راه را و هرگز اسراف و تبذیر مکن چرا که تبذیرکنندگان برادران شیاطینند. و شیطان در برابر پروردگارش بسیار ناسپاس بود». قَالَ اَبِی مُحَمَّدٍ الْحَسَنِ الْعَسْکَرِیِّ(ع):«عَلَیْکَ بِالِاقْتِصَادِ وَ اِیَّاکَ وَ الْاِسْرَافَ فَاِنَّهُ مِنْ فِعْلِ الشَّیْطَنَةِ؛بر تو باد به میانه روی و پرهیز کن از اسراف زیرا اسراف از کارهای شیطان است». گر چه اسراف به معنای گسترده هرگونه تجاوز از حد در هر کاری است که انسان انجام میدهد اما بیشتر در مورد هزینهها و خرجهای مالی گفته میشود و حتی انفاق و کارهای خوب را نیز شامل میشود. قرآن در سوره فرقان اسراف را در برابر سختگیری و بخل و فشردهدستی قرار داده و میفرماید: «وَ الَّذِینَ اِذا اَنْفَقُوا لَمْ یُسْرِفُوا وَ لَمْ یَقْتُرُوا وَ کانَ بَیْنَ ذلِکَ قَواما؛(بندگان شایسته خداوند)کسانی هستندکه به هنگام انفاق نه اسراف میکنندونه سختگیری وبخل میورزندبلکه میان این دوحد اعتدال ومیانه رامیگیرند».
[ چهارشنبه 88/1/26 ] [ 10:5 صبح ] [ رستما ]
[ نظرات () ]
از آیات و روایات کاملاً این معنا به دست میآید که افراط و تفریط و خروج از خط اعتدال در هر کاری مذموم و ناپسند است. زیست شایسته در سایه معتدلانه حرکت کردن و مقتصد بودن امکانپذیر است. بیتردید نعمتها و مواهب موجود در کره زمین از سوی خدای رب العالمین به گونهای تنظیم و تقدیر شده است که برای ساکنان زمین کافی است و همه میتوانند در سایه بهرهگیری درست از آن مواهب استفاده بهینه ببرند، لیکن خرجهای بیهوده و مصرف کردنهای بیاندازه این نعمت را هدر میدهد و چه بسا اسراف و تبذیر در گوشهای از جهان و منطقهای از زمین دلیل محرومیت انسانهای دیگری در منطقهای از جهان گردد. و نیز بدمصرفکردن و بیرویه بهرهبرداری کردن از منابع طبیعی و نعمتهای خدادادی نسلهای آینده را دچار محرومیت و تهدید قرار میدهد. بهمین جهت قرآن کریم باعبارتهای گوناگون،مسلمانان را ازاین بلای خانمانسوز و جهانسوز پرهیز داده و فرموده است:«کُلُوا وَ اشْرَبُوا وَ لا تُسْرِفُوا اِنَّهُ لا یُحِبُّ الْمُسْرِفِینَ؛ و)از نعمتهای الهی)بخورید و بیاشامید ولی اسراف نکنیدکه خداوندمسرفان رادوست نمیدارد». قرآن مسرفان را چهرههای منفور پیش خداوند معرفی کرده زیرا آنان با این رفتار غیرانسانی و غیراسلامی از حد و حدودی که خداوند تعیین کرده و انبیای او اعلام کردند پا را فراتر نهاده و رهنمودهای حکیمانه و واقعبینانه را نادیده گرفتهاند. روشن است آن که قانون شکنی میکند و حرکت قوانین انسان ساز و جامعه ساز را رعایت نمیکند پیش قانونگذار عالم و عادل چهره ناپسند و مبغوضی خواهد داشت. خداونددر آیه 31سوره اعراف می فرماید:یَا بَنِی آدَمَ خُذُواْزِینَتَکُمْ عِندَکُلِّ مَسْجِدٍوکُلُواْ وَاشْرَبُواْ وَلاَ تُسْرِفُواْ إِنَّهُ لاَ یُحِبُّ الْمُسْرِفِینَ«اى فرزندان آدم، نزد هر مسجد (به هنگام نماز) لباس و زینتهاى خود را برگیرید وبخورید وبیاشامید واسراف نکنید، همانا خداوند اسرافکاران را دوست ندارد. » امام صادق علیه السلام می فرمایند: آنچه باعث از بین رفتن مال و زیان رساندن به بدن باشد،اسراف است . در روایت دیگرى مىخوانیم: آن چه در راه خدا مصرف شود ، هرچند بسیار زیاد باشد، اسراف نیست و آنچه در راه معصیت خدا استفاده شود، هرچند اندک باشد، اسراف است.
ادامه مطلب... [ چهارشنبه 88/1/26 ] [ 10:2 صبح ] [ رستما ]
[ نظرات () ]
از آیات و روایات کاملاً این معنا به دست میآید که افراط و تفریط و خروج از خط اعتدال در هر کاری مذموم و ناپسند است. زیست شایسته در سایه معتدلانه حرکت کردن و مقتصد بودن امکانپذیر است. بیتردید نعمتها و مواهب موجود در کره زمین از سوی خدای رب العالمین به گونهای تنظیم و تقدیر شده است که برای ساکنان زمین کافی است و همه میتوانند در سایه بهرهگیری درست از آن مواهب استفاده بهینه ببرند، لیکن خرجهای بیهوده و مصرف کردنهای بیاندازه این نعمت را هدر میدهد و چه بسا اسراف و تبذیر در گوشهای از جهان و منطقهای از زمین دلیل محرومیت انسانهای دیگری در منطقهای از جهان گردد. و نیز بدمصرفکردن و بیرویه بهرهبرداری کردن از منابع طبیعی و نعمتهای خدادادی نسلهای آینده را دچار محرومیت و تهدید قرار میدهد. بهمین جهت قرآن کریم باعبارتهای گوناگون،مسلمانان را ازاین بلای خانمانسوز و جهانسوز پرهیز داده و فرموده است:«کُلُوا وَ اشْرَبُوا وَ لا تُسْرِفُوا اِنَّهُ لا یُحِبُّ الْمُسْرِفِینَ؛ و)از نعمتهای الهی)بخورید و بیاشامید ولی اسراف نکنیدکه خداوندمسرفان رادوست نمیدارد». قرآن مسرفان را چهرههای منفور پیش خداوند معرفی کرده زیرا آنان با این رفتار غیرانسانی و غیراسلامی از حد و حدودی که خداوند تعیین کرده و انبیای او اعلام کردند پا را فراتر نهاده و رهنمودهای حکیمانه و واقعبینانه را نادیده گرفتهاند. روشن است آن که قانون شکنی میکند و حرکت قوانین انسان ساز و جامعه ساز را رعایت نمیکند پیش قانونگذار عالم و عادل چهره ناپسند و مبغوضی خواهد داشت. خداونددر آیه 31سوره اعراف می فرماید:یَا بَنِی آدَمَ خُذُواْزِینَتَکُمْ عِندَکُلِّ مَسْجِدٍوکُلُواْ وَاشْرَبُواْ وَلاَ تُسْرِفُواْ إِنَّهُ لاَ یُحِبُّ الْمُسْرِفِینَ«اى فرزندان آدم، نزد هر مسجد (به هنگام نماز) لباس و زینتهاى خود را برگیرید وبخورید وبیاشامید واسراف نکنید، همانا خداوند اسرافکاران را دوست ندارد. » امام صادق علیه السلام می فرمایند: آنچه باعث از بین رفتن مال و زیان رساندن به بدن باشد،اسراف است . در روایت دیگرى مىخوانیم: آن چه در راه خدا مصرف شود ، هرچند بسیار زیاد باشد، اسراف نیست و آنچه در راه معصیت خدا استفاده شود، هرچند اندک باشد، اسراف است. واژه«اسراف»و«تبذیر»دربرابر واژه«اقتصاد»و«اعتدال»قراردارندوبااندک تفاوتی یک مفهوم وپیام را میرسانند. با در نظر گرفتن ریشه این دو لغت (اسراف و تبذیر) چنین به نظر میرسد که وقتی این دو در مقابل هم قرار میگیرند اسراف به معنی خارج شدن از حد اعتدال، بی آن که چیزی را ظاهرا ضایع کرده باشد، مثل اینکه، ما لباس گرانقیمتی بپوشیم که بهایش صد برابر لباس مورد نیاز ما باشد یا غذای خود را آنچنان گرانقیمت تهیه کنیم که با قیمت آن بتوان عده زیادی را آبرومندانه تغذیه کرد. در این جا از حد گذراندهایم ولی ظاهرا چیزی نابود نشده است اما: « تبذیر»و ریخت وپاش،آن است که چنان مصرف کنیم که به اتلاف وتضییع بینجامدمثل اینکه برای دونفرمیهمان غذای ده نفررا تهیه کنیم آن گونه که بعضی از جاهلان چنین میکنند و به آن افتخار مینمایند و باقی مانده را در زبالهدان میریزند و اتلاف میکنند». [ چهارشنبه 88/1/26 ] [ 9:59 صبح ] [ رستما ]
[ نظرات () ]
زندگی مدرن، متنوع و پیچیده است و به مهارتهایی فراتر ازآن چه که خانواده و مدرسه به انسان میآموزد نیازمند است. مهارت هایی که فراتر از تامین بهداشت روانی و ایمن کردن فرد در برابر آسیبهای روانی- اجتماعی، به او بیاموزد که چگونه از زندگی لذت هم ببرد. این هدف و توانایی در زندگی پیچیده ی مدرن امروزی، هنری بس گرانبهاست مهارتهای زندگیLife skills) ) را میتوان در سه معنی یا شیوه ی زیستن تقسیم کرد (1مهارتهای مربوط به امرار معاش مانند این که چگونه فرد مشغول کار شود. . این مهارت توسط دوره های تحصیلی با گذراندن برنامه های درسی مصوب ، طی دوره های نظری همراه با آموزش های عملی مطلوب دست یافتنی می باشد. این مهارتها به حفظ و نگهداری سلامت جسمانی افراد یاری میرساند. به خاطر بسپارید که این مهارتها کمارزش و بیاهمیت نیستند. سلامت روان و سلامت اجتماعی بر پایههای سلامتی جسمی استوار است. مصداق این سخن همان ضربالمثل معروف است که «عقل سالم در بدن سالم است». مهارت فوق با تلاش متولیان بهداشت و سلامت جسمی و تربیت بدنی در سطح آموزش و پرورش و ارگان ها و نهاد های وابسته قابل دستیابی است. 3 ) مهارتهایی که برای پرداختن به موقعیتهای پرخطر زندگی، آموزش داده میشوند.مانندتوانایی نه گفتن در مقابل فشار جمع جهت استفاده از مواد مخدر، توانایی مقابله با افسردگی در موقعیتهای دشوار زندگی، کنترل خشم و عصبانیت و ... مهارت ذکر شده که در واقع مهمترین بخش از آموزش مهارتهای زندگی به این قسمت مربوط میشود و منظور ما دراین نوشتار نیز اهمیت وضرورت این بخش از مهارت های زندگی است در حوزه ی روان (مشاوره و روانشناسی ) مورد پیگیری بوده و سپردن هریک از این حوزه ها به متخصصین مربوطه می تواند موجب افزایش صحت، دقت و تسریع انجام کار گردد. قطعا آموزش مهارت های زندگی در تمام سطوح جامعه ابزاری قوی در دست متولیان سلامت روانی جامعه برای توانمندسازی جوانان در ابعاد روانی و اجتماعی محسوب میشود که به افراد کمک میکند تا مثبت عمل نموده و با ارتقای ظرفیت روانشناختی افراد ، از مهمترین و بزرگترین راه های پیشگیری از بروز مشکلات روانی ، رفتاری و آسیب های اجتماعی است. بااین توصیف مهارت های زندگی، مهارت هایی هستند که برای افزایش تواناییهای روانی، اجتماعی افراد آموزش داده میشوند و فرد را قادر میسازند که به طور موثر با مقتضیات وکشمکش های زندگی روبه رو شود، به عبارت دیگر هدف از آموزش مهارتهای زندگی، افزایش تواناییهای روانی- اجتماعی و در نهایت پیشگیری از ایجاد رفتارهای آسیب زننده به بهداشت و سلامت و ارتقای سطح سلامت روان افراد است.
مهارتهای زندگی، دارای پنج حوزه ی اصلی است : الف ) مقابله با هیجانها و استرسها. . هـ) تصمیمگیری و حل مساله. البته سازمان بهداشت جهانی، این مهارت ها را با عناوین ? ??گانه خودآگاهی، همدلی، ارتباط موثر، روابط بین فردی، مقابله با استرس، مدیریت بر هیجان ها، روش های حل مساله، تصمیمگیری، تفکر خلاق و تفکر نقدانه معرفی کرده که هر یک رمز برخورداری از یک زندگی مطلوب بدون تنش و استرس است. ادامه دارد... . [ چهارشنبه 87/11/30 ] [ 1:33 عصر ] [ رستما ]
[ نظرات () ]
........
|
|
[ طراحی : وبلاگ اسکین ] [ Weblog Themes By : weblog skin ] |